GEBELİKTEKİ TARAMA TESTLERİ

Gebelikte Yapılan Tarama Testleri
Gebelikte olası kromozom anormalliklerini taramak amacı ile yapılan testler iki grupta incelenebilir. Bunlardan ilki kesin tanıya olanak sağlayan Amniosentez (bebeği çevreleyen amniotik sıvıdan örnek alınması) ve yaşa bağımlı riskte değişme olup olmadığını gösteren Ultrason ve biyokimyasal testlerdir. Her kadının her yaşta kromozom anomalisi olan bebek doğruma riski vardır. Bu anomalilerin en sık görüleni Down sendromu (Mongolism) olup görülme sıklığı ilerleyen yaşla birlikte artış gösterir. Down sendromu, 21. kromozomun 2 değil de 3 tane (trizomi) olmasından kaynaklanan ve geri zekalılık ile beraber bazen de diğer vücut anormallikleri ile seyreden bir doğumsal hastalıktır. Down sendromlu bebek taşıma riski 35 yaşından itibaren önemli bir artış gösterir ve amniosentez riskinin (1/200) üzerine çıkar.
Down sendromlu bebek taşıyor olma riski 1/250' dir. Bu nedenledir ki bebeğini doğuracağı tarihte 35 yaşından gün almış anne adaylarında amniosentez önerilmektedir. İkiz gebeliği olan anne adaylarında ise Down sendromu riski iki bebek olmasından dolayı matematiksel olarak artmaktadır. İkiz gebeliklerde amniosentez yapılması gereken yaş 31 olarak kabul edilmektedir.
Son yıllarda tarama testlerinin hassasiyetinin artması ve özellikle 11-14. gebelik haftalarında ense cilt kalınlığı ve burun kemiği ölçümlerinin yaygınlaşması ile amniosentez yapılma zorunluluğu daha ileri yaşlara kaymış durumdadır. 11-14 hafta tarama testi ve üçlü tarama testi normal olup ultrasonunda Down sendromu ile ilişkilendirilecek herhangi bir belirteç olmayan kadınlarda risk çok azalmış olmakla birlikte sıfır değildir. Bu özelliklere sahip ve 35 yaşının üzerindeki kadınlarda amniosentez yapılmayabilir. Özellikle 38 yaşın altında bu uygulama giderek yaygınlaşmaktadır. Ancak amniosentez yaptırmama kararı anne ve baba adayı tarafından verilemelidir. Mediko-legal (tıbbi-hukuki nedenlerden) olarak 35 yaşın üzerindeki kadınlarda amniosentez yaptırmama kararını hekimler üstlenmezler.
Birinci trimester tarama testi (ikili test veya 11-14 hafta testi):
Bu testin iki kısmı vardır. İlki ultrason ile bebeğin ense cildinin kalınlığının ve boyunun ölçülmesidir. Bu ölçümler vajinal veya karından ultrason ile yapılır. Ultrason ölçümleri sırasında bebeğin burun kemiğine de bakılır. Ölçümlerden 24 saat içinde kanda PAPP-A ve serbest beta-hCG bakılarak Down sendromu riski hesaplanır. Unutulmaması gereken, gebelikte yapılan Down sendromu tarama testlerinin kesin tanı koydurmaktan ziyade yaşa bağımlı riskin artıp artmadığını göstermeleridir. Yaşa bağımlı riskin artması ve amniosentez riskinin üzerine çıkması durumunda amniosentez önerilir.
İkinci trimester tarama testi (üçlü test veya 16-18 hafta testi):
Bu test kanda AFP, hCG, ve estriol ölçümleri ile risk hesaplanması için yapılmaktadır. AFP ayrıca nöral tüp defekti adı verilen omurganın tam kapanmama (spina bifida) durumlarını da tarar. Test öncesinde yapılan bir ultrasonografi ile bebeğin baş ölçümleri yapılarak gebelik yaşından emin olmak gerekir. Test riskinin yaşa bağımlı Down sendromu riskinin üzerine çıktığı durumlarda ve özellikle 1/250'yi geçtiği durumda amniosentez önerilir.

amniyosentez

Amniosentez:
Bebeği çevreleyen sıvının örneklenmesi işlemidir. 16-18 haftalar arasında yapılır. Erken amniosentez adı verilen ve gebeliğin 12-14. haftaları arasında yapılan işlem ise daha yüksek bebek kayıp oranları ile seyrettiği için pek tercih edilmemektedir. Amniosentez işlemi anestezi verilmeden yapılan oldukça basit bir işlemdir. Önce ultrason ile bebeğin ve plasentanın yeri belirlenir. Daha sonra ultrason gözlemi altında ince bir iğne ile bebek ve plasentadan uzak bir sıvı cebine girilerek yaklaşık 20 cc amnion sıvısı alınır. Plasentanın ön duvarda olduğu durumlarda plasentadan geçmek kaçınılmaz olabilir. Bunun bebek kaybını artırdığına dair herhangi bir kanıt yoktur. İğnenin geçtiği yerden gebelik kesesi içine bir miktar kanama olması normaldir. Bu kanama kendiliğinden durur. İşlem sonrasında hafif kramplar olabilir. Bunlar genellikle kısa sürelidir. Nadiren amnion sıvısı kaçağına bağlı hafif akıntı da olabilir. İşlem sonrasında 24 saat boyunca aktiviteden kaçınılmalıdır.
Amniosentez sıvısının genetik incelemesi:
Alınan sıvı genetik laboratuarına gönderilir. Genetik incelemenin iki kısmı vardır. İlk önce en sık görülen kromozom anomalilerini (21,18,13,X,Y) taramak amacı ile FISH testi yapılır. FISH testi %95 oranında güvenilir olup sonuçları 48-72 saat içinde çıkar. Tüm kromozom kuruluşunu gösteren karyotip tayini sonuçları ise 2-3 hafta içinde çıkar ve %100 güvenilirdir.
Amniosentez sonucu anormal ise ne yapılmalı? Sonuç kromozom anomalili bir bebeği gösteriyorsa genellikle düşük yoluna gidilir. Nadiren Down sendromlu bir bebeği taşımak ve doğurmak isteyen anne adayları da çıkmaktadır. Ancak genelde gebeliğin sonlandırılması istenmektedir.

hafta hafta hamilelik

Hamileliğinizi öğrendiğinizde yaklaşık olarak 4-5 haftalık olmak üzeredir. Adetimiz geçtiğinde biz bunu farkederiz. Bu zamana kadar anne adayında hiçbir değişiklik ,fiziksel ve ruhsal olarak, olmamıştır.Hemen bir kadın doğum doktoruna giderek hamileliğinizi tespit ettirin. 5. haftada erken gebelik belirtilerini hissedeceksiniz. nedir bunlar? memelerde dolgunluk ve hassasiyet,sürekli uyku hali ve halsizlik.uterusunuz büyüdüğü için mesane kapasiteniz azalacak. O nedenle sık tuvalete gitme ihtiyacınız olacaktır.Doktorunuz vajinal ultrasonla gebelik kesesini uterus içinde size gösterecektir.6.haftada hala fazla bir belirti yok diye endişelenebilirsiniz. Ama üzülmeyin içeride bir fabrika var ve hayal bile edemeeceğiniz kadar hızlı çalışıyor. Bu haftalarda çoğu kadında sabah mide bulantıları olabilir. Yemek kokularına tahammülünüz hiç olmayabilir.Eşinizin çok sevdiğiniz parfümü bile siz iğrenç gelebilir.Bunun sebebi gebelik hormonları beyininizde bulantı merkezşini uyarmasıdır. Sabah bulntınız varsa yataktan kalkmadan evvel kraker, kızarmış ekmek yiyebilirsiniz. Bu sizi rahatlatacaktır.

Gebeliğinizin 10. haftasında bebeğinizin organ gelişimi tamamlanmıştır.Gebeliğinizin geri kalanında organların olgunlaşması olacaktır.Bu dönemde anne adaylarında duygu dalgalanmaları olacaktır. Bu çok normal bir durumdur.Hem gelişen bebeğinizin hem de kendi dişleriniz şiçin yeterli flor aldığınızdan emin olunuz.

Gebeliğinizin 13.haftasında artık 1.trimester bittiği haftadır. Düşük ihtimali büyük ölçüde azalmıştır. Gebeliğinizin erken bulguları hemen hemen azalmıştır.BU DÖNEMDE FAZLA YORULMAMAK VE MÜMKÜN OLDUĞUNCA DİNLENMEK GEREKİR.RAHİM BÜYÜDÜKÇE GERİLİR VE ETRAFINI ÇEVRELEYEN VE KENDİSİNİ YERİNDE TUTAN ZARLARI DA GERER.Bu hafif kasık ağrısı şeklinde algılanailir.Round ligaman ağrısı olarak dlandırılan bu durum gelip geçicidir.Herşeyi etkileyen hormonlar cilttede değişikliklere neden olabilir.Özellikle yüz ve boyunda lekelenmeler olabilir.buna gebelik maskesi ya da chloas adı verilir. Bu geçicibir durumdur. Bu zaman içerisinde dışarıya özellikle de güneşin olduğu zamanlarda koruyucu içeren nemlendiriciler kullanılmalıdır.Artık karnınız büyümeye başlamıştır. Eski kıyafetleriniz dar geliyordur. Şimdi kendiniz için alıverişin zamanı.....

Gebeliğinizin en rahat zamanı olan ikinci trimestere girdiniz. Artık bebeğiniz tamamen insan görünümündedir. Ultrasonla bakıldığında size el salladığını göreceksiniz. Evet bebğiniz size el sallayacak. Gerçi bu tamamen bir refleks...Size ilk defa merhaba demesi hoş değilmi?Bebeğinizin artık herkesten farklı olan parmak izi var....Şu an kendisi 25 gram ve 10 santimetre .Bu arada artık dışarıdan bakıldığında sizin gebe olduğunuz belli....Pekçok kadında bulantı hissi ortadan kalktığı için daha enerjik hissedebilirler ...Gebeliğinizin bu döneminde ortadan kalkan cinsel dürtüleriniz eski haline gelir. Doktorunuz size özel bir şey demediyse gebelikte cinsellik yasak değil....

Gebeliğin 15.haftasında bebeğinizin saçı çıkıyor.İkinci önemli haberde bebeğinğiniz parmağını emmmeye başladı.16.haftada bebeğiniz hıçkırmaya başlıyor. Bu bebeğinizin solunumuna başladığının işaretidir. Ayrıca bebğiniz ışığa tepki verebilir. Bu hafta her açıdan önemlidir. Anne-babanın en çok merak ettiği bebeğinin cinsiyei bu hafta belli oluyor.Yine bu hafta down tarama testinin yapıldığı zamandır.Bu test için 16-20 en ideal haftadır. Tecrübeli anne adayları bebeğinin ilk hareketini de bu hafta hissedebilirler. Ama ilk gebelikse o zaman 20. haftaya civarında bunu hissedebilirler.18.hafta 36 yaşının üstündeki annelerde amniyosentezin yapıldığı zamandır.

20. hafta.Tebrik ederiz siz gebeliğinizin artık yatrısı bitti....Bu hafta da bebeğin koku,tat,işitme ,görme ve dokunma duyuları iyice aktif olmaya başlar. fETUS SIK SIK GÖZ KIRPAR. kALP ATIMLARI HIZLANIR.Bebeğinizin hareketlerini rahatça hissedebilirsiniz,artık. Saatte en az 2 kere hareket etmelidir.Ancak bu sayı gerçekte çok fazladır. Fakat anne adyları güçlü olanları hissedebilir.21.haftada bebeğinizin kalbi,kanı çok daha etkili pompalamaya başlamıştır. Bu da sizin dolaşımınızdaki kan miktarını arttırmış olup, bu nedenle tüm gün ayakta olan gebelerde ayaklarda ve ayak bileklerinde akşama doğru ödem oluşur. Bu çok normal bir durum olup,gün içerisninde kendinizi dinlendirmeniz iyi olacaktır.Bu nedenle bu dönemde bol bol su içmek çk yararlı olacaktır.hafta da bir kere tansiyonunuzu ölçtürmekte fayda vardır.KARIN BOŞLUĞU İÇERİNDE BÜYÜYEN UTERUS DİĞER ORGANLARLA BERABER DİYAFRAGMANIZI DA SIKIŞTIRACAĞI İÇİN NEFES NEFESE KALMA SORUNU YAŞAYABİLİRSİNİZ.Bu hatadan sonra doktorunuz size demir başlayacaktır.22.haftada bebeğinizle konuşabilir.Ona müzik dinletebilirsiniz..Karnınızın büyümesine bağlı olarak bel kavisiniz de içeri doğru genişlediğinden vücudunuzun denge merkezi değişmiştir.Bünyeniz bu hıza uyumunda zorlanabilirsiniz. Bu nedenle evde tek başınayken duş almamalısınız.Denge sorunundan dolayı artık bu haftadan itibaren topuklu ayakkabılarınıza veda ediniz.Daha çok ortopedik ayakkabılar giyiniz.Bu haftalarda bacak kramplarınız olabilir. Bunedenle de kalsiyum ve magnezyum almanızı isteyebilir doktorunuz.Kramp girdiğinde eşinizden size masaj yapmasını isteyebilirisniz.Bu haftalarda en güzel şey de bebeğinizin hareketlerini eşinizin de hissedecek olmasıdır.Hatta bu hareketler dışarıdan bakıldığında da görülebilinir.bunun sebebi amniyon sıvısının fazla olması yani bebeğinizin hareket etmesi için bol bol yeri olduğudur. 24.haftada gebelik diyabetinin varlığını tespit etmel için 50 gram şeker yükleme testi yapılır. Sonucuna göre diyet verilir.25. haftada büyüyen rahimin bası yapması ve dolaşımınızın bozulması nedeniyle her yeriniz ağrıyabilir.Bu gibi durumlarda soğuk tatbik iyi gelebilir.Hala bebeğinize isim bulamadıysanız artık tam vakti....26. haftada birden bire karnınızda durup duruken karnınızda bir sertleşme hissedebilirsiniz.Bunlar normal olup Braxton-Hicks olarak adlandırılan kasılmalardır.ERKEN DOĞUMDA BU KASILMALAR SÜREKLİ VE BELİRGİN ARALIKLLARDADIR. Eşiniz,elinin ayasını uterusunuzun tam tepe noktasına yerleştirerek beklemeli.Bu haftada uterusun tepe noktası göbek deliğinin yklaşık 5 santimetre yukarıdsıdır.Eşiniz 20 dakika bu şekilde bekleyerek bu kasılmalrın varlığını ve sıklığını değerlendirebilir. Bu işlemi sizde yapabilirisniz fakat objektif olmaz.27.haftada bebeğiniz yaklaşık 25 santimetre ve 1000 gramdır. Bu dönemde sizin uyku prolbleminiz olabilir.Özellikle yattığınız zaman nefes darlığı problemi yaşayabilirsiniz.Daha rahat olabilmek için yastık sayısını arttırabilirsiniz.Bu haftalarda kan basıncınıza dikkat etmelisiniz. Bnun için her hafta bir kere düzenli tansiyonunuzu almalısınız.

Artık gebeliğinizin 3.trimesterine giriyorsunuz. Rahiminizin büyüklüğü neredeyse kaburgalarınıza kadar gelecek.Buhaftalarda bacaklarınızdaki varisler artacak ve şişmeler olacaktır.Yine hemoroid probleminiz varsa o artacaktır.Kan uyuşmazlığı varsa bu doktorunuza mutlaka bildirilmelidir.Bu haftada bebeğinizle rahatça konuşabilirsiniz, o artık sizin sesinizi tanıyor....31.haftada bebeğiniz hızla büyümeye devam ediyor.Özellikle de kemikleri. O nedenle bu haftalarda herzamankinden çok kalsiyuma ihtiyacınız olacaktır.. Bu nedenle süt ve ürünlerini oldukça çok tüketmelisiniz.Bebeğiniz iyica büyüdüğü için alan artık daralmıştır. o nedenle bebğinizin tüm hareketlerini hissedecksiniz.32. haftadan sonra doktorunuz sizi atık 2 haftada bir görmek isteyecektir.Bu artık doğumun yaklaştığını gösterir. Erken doğumla ilgili belirtileri mulaka öğrenmelisiniz.Sindirm sistemiyele ilgili sorunlarınız iyice artar. Bunun için lifli yiyecekleri sık sık ve azar azar yemelisiniz. Sıvı alımını arttırmalısınız.

Gebeliğinizin 35.haftasında halsizlik ve yorgunluk hissi pek çok hamile kadının şikayetidir. Uyuma güçlüğü, kilo artışı ve buna bağlı olarak hareket yeteneğinde azalma sorun yaşama nıza neden olacaktır. Bu dönemde cinsel isteksizlikte yaşayabilirsiniz. Eşinizin sizi daha anşayışla karşılaması gerekmektedir. Ayrıca bu dönemde doğum ve ona ait korkulardır. Eşinizin ve doktorunuzun yaklaşımı son derece önemlidir.Dünyada binlerce kadın doğum yaptığını ve bunların sadece az bir kısmında sorun yaşadığını aklınızdan çıkarmayın.

Gebelğinizin 37.haftası, mutlu sona sadece4 hafta kaldı(eğer sezeyan ile doğaracaksanız 2 hafta)Bbebk ise hemen hemen hazır. Doğum kanalına girmesi an meselesi.Hamilelğinizn başında gördüğünüz o ufacık canlı artık tam anlamıyla yakalşık 2750 gram ağırlığında bir insan yavrusu.Bu haftalarda kilo alışınız şçok hızlı olabilir. Doktorunuz vajinadan kültür alıp grup B Strepkok enfeksiyonu taşıyıp taşımadığınıza bakabilir.Bu haftalarda karnınızın üst kısmında bir boşluk rahatlama hissedebiklirsiniz.Bu bebeğin doğum kanalına girdiğini belirtir veangajman olarak adlandırılır. MİDENİZ RAHATLAR,İŞTAHINIZ AÇILABİLİR. BENZER ŞEKİLDE AKCİĞERLERİNİZDE BASKI OLMADIĞINDAN SOLUK ALIP VERMENİZ KOLAYALŞIR.iDRARA ÇIKMANIZ ANGAJMANDAN SONRA DAHA DA SIKLAŞIR, AYNI HAMİLELİĞİNİZİN BAŞINDAKİ GİBİ.

Hamileliğinizin 38. haftasında artık gebeliğinizin ve bebğinizin miadını doldurmuş olarak kabul edeilir.Bu haftaya kadar rahim ağzınız ve onun rahim içine bğlayan kanal sümüksü bir tıkaçla doldurulmaktaydı.Bu mukus tıkacın amacı rahminizin ve bebeğinizi vajinadan gelecek mikrop ve enfeksiyonlara karşı korumaktır.Bu mukusun vajinadan gelmesidoğumun belirtilerinden biridir. ve haşk arasında '' nişan gelmesi'' olarak adlandırılır. Nişan doğumdan birkaç hafta önnce gelebileceği gibi b irkaç saat öncede gelebilir.

Gebeliğinizin 39. haftası:Eğer planlı sezeryan olacaksanız bu hafta güvenli bir şekilde doğumunuzu yapabilirsiniz.Bazı durumlarda normal doğum planlanan gebelerde doktorunuz suni sancı vererek doğumunuzu gerçekleştirebili. bu haftada bacaklarınıza elektrik çarpıyormuş gibi hissedebilirsiniz. Bunun nedeni bebğiniz hareket ederken ve pelvis içinde yerleşirken rahimin etrafındaki sinirlere dokunmasıdır.Eşiniz sizinle doğuma girmeyecekse onu ikne etmeye çalışın. 40.haftada bebğinize oksijen taşıyan ve besin maddesi taşıyan göbek kordonunun uzunluğu yaklaşık 50 kalınlığı ise 1,3 santmetredir. Bebeğiniz 3000 gramın üzerindedir ve rahimin büyük bir kısmını dolduru.Son haftada amniyon zarı her an açılabilir ve sularınız gelebilir. Bazen bardaktan boşalırcasına bazen de çok yavaşolabilir. MİKTARI NE OLURSA OLSUN MUTLAKA DOKTORUNUZU ARAMALI VE HASTANEYE GİTMELİSİNİZ.

41.HAFTADA HALEN DOĞUM YAPMADIYSANIZ artık iyice sıkılmaya ve sabırsızlanmaya başalmışsınızdır.Siz herhangi bir ağrı hissetmesenizde rahim ağzındaki açıklık ve incelme artmaya başlar.Açıklık 10 santimetre olduğunda doğumun ilk evresi başlamıştır.Daha sonra ikinci evre başalr ve bebeğiniz dünyaya ve size merhaba der. Vajinal doğumda kafa doğduktan hemen sonra doktorunuz bebğinizin ağzını siler ve ilk ağlaması odada yankılanmaya başlya.Bu aşamada daha göbek kordonu kesilmeden bebeğinizin kucağına verilmesi ilk temasın daha sıcak yaşanmasını sağlar.